Hnub tim 1 lub 11 hlis, yog hnub lub Koom Txoos yuav ua lub Txoos Txi Ntuj hwm tsoom Leej Ntshiab.
Tsoom Leej Ntshiab yog leej twg?
Peb lub Koom Txoos Kav Tos Liv tsa tej tus tib neeg ntseeg Yes Xus los yog ua Ntuj kev cai, uas thaum lawv tseem ua neej nyob lawv yog neeg zoo, yog neeg ntshiab huv, lawv tau ua txoj hauj lwm tseem ceeb los pab lub Koom Txoos, los pab hauj lwm zoo los pab luag tej; ces thaum lawv tuag lawm, mas lawv tseem muaj peev xwm ua tej yam hwj huam pab cov neeg nyob ntiaj teb no thiab. Yog zoo li Tswv Ntuj lees lawv ua ib tug neeg siab ntshiab nyob ntawm Tswv Ntuj lub Ceeb Tsheej. Li ntawd, lub Koom Txoos Kav Tos Liv tsa lawv ua ‘Leej Ntshiab’. Peb tsoom ntseeg niaj hnub vam txog cov Leej Ntshiab nyob saum ntuj pab thov Ntuj rau peb tsis tseg.
Ua cas peb thiaj vam txog lawv?
Peb hais tias cov Leej Ntshiab yog cov tau nrog Huab Tais Yes Xus nyob saum Ntuj lub Ceeb Tsheej lawm, lawv yog cov tau hla dhau ntiaj teb kev phem lawm; tab sis peb cov tseem ua neej nyob mas peb tseem tab tom ntaus tsam nrog kev phem, yog li tsim nyog peb yuav vam txog lawv pab thov Tswv Ntuj pub txiaj ntsim rau peb kom muaj cuab kav tiv tau dab phem kev ntxias; thiab peb tseem yuav kawm ntawm lawv lub neej mas peb thiaj yuav taug tau lawv tus lw.
Tsoom Leej Ntshiab tsis yog muaj raws li cov lub Koom Txoos tau zeem tseeb txog xwb, tseem muaj coob leej ntau tus peb paub tsis txog lawv, yog li hnub no peb thiaj tsis tuav txog tus Leej Ntshiab twg npe tab sis peb yuav hwm tas lawv sawv daws huv tib si.
Kab ke hwm tsoom Leej Ntshiab lub keeb mas yog zoo li no: nyob hauv tiam 4 mas lub Koom Txoos nyob sab hnub tuaj pib ua cov kab ke nco txog cov neeg tuag ua Yes Xus tim khawv. Xyoo 609 tim 13 lub 5 hlis ntuj, Vaj Qhia Npos Nis Fas Plaub tau ntxuav thiab hloov cov neeg Los Mas lub tsev teev dab hu ua ‘Pas Thes Us’ (Pantheon) ua tsev teev Ntuj; Vaj Qhia muab lub tsev teev Ntuj no cev rau niam Mab Liab thiab tsoom tim khawv, yog li lub tsev teev Ntuj no thiaj hu ua ‘Leej Ntshiab Mab Liab thiab tsoom Tim Khawv lub Tuam Tsev Teev Ntuj’ (Basilica of St. Mary and the Martyrs).
Txog tiam 8 Vaj Qhia Nqes Nkos Lis Peb (Pope Gregory III) tau txhim ib lub me nyuam tsev teev Ntuj nyob hauv Leej Ntshiab Pob Zeb lub Tuam Tsev Teev Ntuj los cev rau tsoom Leej Ntshiab, thiab ua hmoov nyob hauv tim 1 lub 11 hlis. Ib puas xyoo tom qab, Vaj Qhia Nqes Nkos Lis Plaub thiaj tso lub kheev ua Txoos Teev Ntuj hwm tsoom Leej Ntshiab nyob txhua cheeb tsam hauv lub Koom Txoos.
Nyob hauv lub Txoos Teev Ntuj hwm tsoom Leej Ntshiab, mas tus Leej Choj yuav hais zaj Qhib Hnub zoo li no tias “Tswv Ntuj nyob mus li, hnub no lub Koom Txoos ua lub ntees hwm tas cov neeg ntseeg uas koj txais los ua tsoom Leej Ntshiab. Peb muaj tsoom Leej Ntshiab coob tas npaud thov koj rau peb; peb thov koj ua kom lwm tiam peb tau mus poo tsoom Leej Ntshiab”, thiab nyob hauv zaj Cav Tswv Ntuj Txiaj Ntsim mas tus Leej Choj kuj yuav hais tias “Leej Txiv Ntshiab, tsim nyog peb yuav ua koj tsaug mus li nyob thoob ntuj thoob teb. Hnub no peb ua lub ntees cav txog koj lub Tsheej Ntshiab. Peb tsoom poj yawm txwv koob nrog tsoom Leej Ntshiab ua peb ntej sib sau ua koj tsoom tub ncig nyob ze koj, Leej Txiv. Lawv ua tej npoj lom zem cav lus zoo txog koj tsis muaj caij kawg. Peb tseem nyob hauv lub caij ntseeg txog koj, peb tsis pom koj. Peb taug peb txoj kev hla ntiaj teb mus cuag koj, Leej Txiv. Peb rau siab ntso, peb kaj siab lug, vim peb paub tias peb lub Koom Txoos cov tub ki ib txhia lawv twb mus txog lub teb chaws pom kev mus ib txhiab ib txhis. Koj tau tsa lawv ua tsoom Leej Ntshiab, kom peb yoog raws lawv tus piv txwv. Yog vim li ntawd, Leej Txiv, peb nrog koj tsoom Leej Ntshiab, nrog peb cov poj yawm txwv koob coob tas nrho uas txheeb tsis tau xyiv fab hu nkauj cav lus zoo txog koj lub hwj chim mua li tias.”
Peb pom tias nyob hauv cov lus tus Leej Choj hais no, mas hnub no tsis yog yuav hwm tsoom Leej Ntshiab xwb, tseem yog ua hmoov rau cov dua nra uas tau mus nyob saum ntuj lawm thiab.
Yog peb mloog cov zaj nyeem hauv lub Txoos hnub no, peb yuav paub tau tias ua ntej ib tus neeg twg yuav tau mus txog Ntuj Ceeb Tsheej, yuav tau ua tus ntshiab mas nws yuav tsum taug Yes Xus kev txom nyem, nws tsum hla Yes Xus tus Ntoo Cuam mus raws li lo lus hauv phau ntawv Qhib Yav Tom Ntej tias ‘lawv yog cov uas hla dhau txoj kev raug luag hiam hnyav los, lawv tau ntxhua lawv cov tsho ntev thiab muab raus Leej Yaj cov ntshav kom dawb’ (QYTN 7: 14).
Tsoom Leej Ntshiab mas lawv taug Yes Xus kev txom nyem, lawv hla ntawm Yes Xus tus Ntoo Cuam mus, yog li ntawm peb cov tseem muaj txoj sia nyob, peb yuav ua li cas?
Tus Hauv Paus Zam ntuas kom peb tso siab rau Leej Pleev (1Z 3: 1-3) mas peb thiaj yuav ua raws li Leej Pleev uas yog peb tus Huab Tais Yes Xus cov lus qhia txog cov tau txoj hmoov zoo (MT 5: 1-12). Cov tau txoj hmoov zoo yog cov ua lub neej nyob hauv kev sib nyiam sib hlub, ua lub neej mus raws kev ncaj, ua lub neej sib rub sib nres.
Peb tseem hnov tus Leej Choj hais cov lus ua Tswv Ntuj tsaug zoo li no tias “Tswv Ntuj, hnub no uas peb ua lub ntees hwm tas tsoom Leej Ntshiab mas peb qhuas txog koj. Peb pe koj vim koj tib leeg thiaj yog tus ntshiab tiag! Koj niaj hnub caw peb tsoom neeg tab tom hla ntiaj teb no kom peb tuaj noj koj cov mov ntawm koj rooj qav no. Peb thov kom lwm tiam koj hu peb los noj rooj qav uas koj npaj rau peb nyob hauv koj tsev nyob saum Ntuj. Leej Txiv, peb vam txog peb tus Huab Tais Pleev los thov koj. Ua li.” Cov lus no ntuas peb tias Tswv Ntuj xav kom peb sawv daws plhis ua ib tug ntshiab xws li Tswv Ntuj mas peb thiaj yuav mus koom Tswv Ntuj rooj qav hauv Ntuj Ceeb Tsheej tau, yog li mas peb ua neej nyob hauv lub qab ntuj no peb yuav tau ua raws Huab Tais Yes Xus cov lus qhia, peb yuav tau yoog raws Huab Tais Yes Xus tus piv txwv xws li tsoom Leej Ntshiab lawv tau xub ua rau peb pom lawm. Peb kuj yuav kawm ntawm tsoom Leej Ntshiab thiab vam txog tsoom Leej Ntshiab pab thov Ntuj pab peb kom ua tau xis Tswv Ntuj siab.
Muaj ib zaug Huab Tais Yes Xus hais rau cov thwj tim tias “Nej yuav ua neeg zoo tshaj, vim nej txiv nyob saum ntuj yog tus zoo tshaj” (MT 5: 48). Lo lus no yog Huab Tais Yes Xus xav ntuas peb kom ua ib tug neeg siab ntshiab nyob hauv lub ntiaj teb no. Leej Ntshiab Aus Nkus kuj hais tias “Lawv luag tej twb ua tau ib tug Leej Ntshiab, ua cas kuv yuav ua tsis tau Leej Ntshiab zoo li lawv.”
Xav kom peb khaws Leej Ntshiab Aus Nkus lo lus ntawd los ntuas peb siab, kom peb xyaum ua neeg zoo tshaj xws li Huab Tais Yes Xus qhia kom peb ua. Peb kuj xav muab 3 tus Leej Ntshiab cov lus los hais me ntsis txhawb siab nej sawv daws. 3 lo lus ntawd yog zoo li no:
Lo lus tim 1 Leej Ntshiab Tes Les Xas As Vis Las hais tias “Yog tias txhua txhua hnub koj teev Ntuj, koj hu txog Tswv Ntuj, thiab koj nrog Tswv Ntuj tham; mas yog koj tab tom ntim roj rau koj lub siab.”
Lo lus tim 2 Leej Ntshiab Tes Les Xas Lis Xyaws hais tias “Koj yuav hloov koj cov dej num ua cov txim txi Ntuj, koj yuav ua txhua yam hauj lwm kom Tswv Ntuj nto koob meej, koj yuav ua cov hauj lwm pab them txim txhaum, thiab koj yuav ua txhua yam kom xis Tswv Ntuj siab.”
Lo lus tim 3 Leej Ntshiab Tes Les Xas Kaus Kas Tas hais tias “Koj yuav muab txoj kev nyiam kev hlub hliv rau hauv koj cov hauj lwm.”
