Vaj Qhia Zam tim 23 saib Yes Xus lub Koom Txoos txij xyoo 1958 txog xyoo 1963. Vaj Qhia Zam tim 23 yug hauv tsev neeg Loos Kas Lis, nws lub npe yog Aas Ntses Los – Ntsus Zes Pes (Angelo Giuseppe Roncalli). Nws yug xyoo 1881 hauv ib lub me nyuam zos nyob Is Tas Lias Pej Fab.
Nws niam thiab nws txiv yug tau lawv 13 tus me nyuam. Ob tug ntxhais xub yug los ua ntej, ces Aas Ntses Los yug los yog tus tim 3. Nws txiv yog ib tug neeg ua liaj ua teb thiab yug tsiaj. Thaum Aas Ntses Los hnub nyoog 9 xyoos tej, nws hais qhia nws niam thiab nws txiv tias yav tom ntej, nws yuav mus kawm cov txuj ua Leej Choj.
Lub 8 hli xyoo 1904 Aas Ntses Los tau txais lub Cim Tiag Tes ua Leej Choj. Lub 2 hlis xyoo 1925 Vaj Qhia xa Txiv Plig Aas Ntses Los ua tiam lis mus nyob Npws Nkas Lis teb (Bulgaria) thiab tsa Aas Ntses Los ua Thawj Tswv Qhia saib As Les Os Pos Lis (Areopolis) hauv Yos Los Das teb (Jordan). Txij xyoo 1930 mus txog xyoo 1953, Tswv Qhia Aas Ntses Los tau ua Vaj Qhia tus tiam lis nyob hauv Hes Las teb, Tws Kis teb thiab Fab Kis teb.
Xyoo 1953 nws ua Tswv Qhia saib lub Ceeb Koom Txoos Ves Nis Xaws uas nyob Is Tas Lias Pej Fab. Thawj zaug nws tshaj Ntuj Lus rau cov ntseeg nyob hauv lub nroog Ves Nis Xaws, mas nws hais rau sawv daws tias “Hais qhia nej paub tias kuv tsis tsim nyog ua nej tus Tswv Qhia. Thov kom nej saib tias kuv yog nej ib tug txheeb kwv tij. Yog nej leej twg xav tuaj xyuas kuv, mas kom nws tuaj tau ywj siab. Kuv yuav ua zoo txais tos nej nyob hauv Huab Tais Yes Xus lub npe thiab raws li kuv ua tau.”
Aas Ntses Los saib cov ntseeg nyob hauv lub Ceeb Koom Txoos Ves Nis Xaws 5 xyoos, ces lub 10 hli tim 28 xyoo 1958 cov Tswv Qhia Liab pov ntawv xaiv nws ua Vaj Qhia. Nws xaiv lub npe hu ua Vaj Qhia Zam tim 23. Thaum ntawd nws lub hnub nyoog muaj 77 xyoo.
Vaj Qhia Zam tim 23 hais tias “Kuv cov dej num saib tsoom ntseeg hauv lub Koom Txos Kav Tos Liv yog ib lub nra hnyav kawg. Tab sis kuv txiav siab taug txoj kev ua neeg zoo thiab coj lub neej hlub luag tej mus txog hnub kawg. Yog tias kuv coj tau tus cwj pwm zoo li ntawd, mas kuv yuav muaj peev xwm ua tau ib tug Leej Choj raws li Huab Tais Yes Xus tus piv txwv.”
Lub 11 hlis xyoo 1958 Vaj Qhia Zam tim 23 hais ib co lus rau cov neeg luam ntawv xov xwm tias “Nej qee leej tau sau tej zaj lus tias kuv muaj peev xwm nrog cov nom tswv ntaus phooj ywg. Nej tseem hais tias kuv paub ntau xeem lus. Kuv hais qhov tseeb rau nej tias puas muaj tej yam li nej hais los tsis muaj? Tab sis ib yam kuv yuav tsum qhia nej paub mas yog qhov tias kuv txiav siab raws Huab Tais Yes Xus qab los ua tus Zoo Tswv Zov Yaj saib tsoom ntseeg yog vim kuv hlub sawv daws raws li Huab Tais Yes Xus tus piv txwv.”
Vaj Qhia Zam tim 23 mus xyuas ib pab neeg raug txim nyob hauv tsev loj faj hauv lub nroog Los Mas. Cov neeg raug txim muaj txog 4,000 tawm leej. Nws hais ib co lus ntuas lawv thiab tuav lawv tes. Nyob hauv lub tsev loj faj ntawd, muaj 4 los 5 kem tsev kaw cov neeg raug lub txim li 25 txog 30 xyoo. Tus tswv saib tsev loj faj hais rau Vaj Qhia tias “Koj tsis tas mus xyuas cov neeg phem ntawd los mas!” Vaj Qhia teb tias “Ua cas kuv yuav tsis mus? Cov neeg ntawd tsis yog Tswv Ntuj cov me nyuam thiab lod?” Ces tus tswv saib tsev loj faj thiaj cia Vaj Qhia mus saib cov neeg raug txim hnyav ntawd. Thaum lawv pom Vaj Qhia, mas lawv npuaj teg zoo siab. Lawv quaj, vim lawv tau pom ib tug Vaj Qhia muaj lub siab hlub txog lawv.
Nyob hauv lub tsev loj faj ntawd, muaj ib tug neeg raug ib lub txim hnyav, nws nug Vaj Qhia tias “Ib tug tib neeg siab phem li kuv, mas Tswv Ntuj yuav zam kuv tej txhaum puas tau?” Vaj Qhia puag kiag tus neeg raug txim ntawd thiab teb nws tias “Tau xwb los mas!”
Xyoo 1959 lub 1 hlis, Vaj Qhia Zam tim 23 tshaj lus tawm tias “Thov kom tas tsoom Tswv Qhia nyob thoob ntiaj teb tuaj sib sau sab laj hauv lub nroog Los Mas, ces thiaj tsa kom muaj lub Rooj Ncauj Lus Vas Tis Kas Ob. Muaj 2,400 tus Tswv Qhia tuaj sib sau sab laj nyob hauv lub nroog Los Mas. Nws lub hom phiaj mas yog qhov tias sawv daws yuav muab siab rau txhim kho ntau yam nyob hauv lub Koom Txoos Kav Tos Liv kom plhis tshiab tuaj. Lub Rooj Ncauj Lus tiav yog xyoo 1964.
Vaj Qhia Zam tim 23 hais tias “Nyob hauv ntau lub teb chaws, tsoom pej xeem muaj ntau txoj cai sib txawv, ces lawv thiaj nyob taus. Tab sis nyob hauv peb nruab siab muaj ib yam loj dua thiab muaj nqis dua tej txoj cai ntawd, yog Huab Tais Yes Xus lub Moo Zoo.”
Vaj Qhia Zam tim 23 siab dav, nws tsis xaiv neeg, nws zoo siab nrog lwm cov ntaus thawj coj lwm txoj kev teev hawm sib fim thiab ntaus phooj ywg, ces nws tau qhib qhov rooj txais ntau pab neeg uas xav tuaj xyuas nws. Lub 12 hlis tim 2 xyoo 1960, nws txais tus Tswv Qhia uas saib lub Koom Txoos Aas Nkis Kaas nyob Aas Kiv teb vim nws zoo siab nrog cov Plos Tes Taas ntaus phooj ywg. Vaj Qhia Zam tim 23 yog thawj tus Vaj Qhia ua tau ntsib cov ncaim ntawm lub Koom Txoos Kav Tos Liv. Tsis tas li ntawd, Vaj Qhia kuj zoo siab txais ib tug hauj sam Phus Thas tuaj xyuas nws thiab. Tus ntaus thawj Phus Thas ntawd lub npe hu ua Mas Xus Npas. Nws hais tias “Tsis hais lub teb chaws twg kuj xij, yog ib tug tib neeg uas nws coj lub neej ua neeg me, mas niaj hnub nws yuav nyob kaj siab lug. Hos cov neeg uas khav theeb tias lawv yog neeg thoob tsib, mas nyob hauv lawv nruab siab tsis muaj qhov tseeb thiab qhov kaj. Cov neeg me thiab cov neeg tsis muab hlob, lawv thiaj yog cov neeg uas Huab Tais yuav qhia qhov tseeb thiab pub kev kaj siab rau lawv.”
Xyoo 1963 Vaj Qhia Zam tim 23 hnub nyoog muaj 82 xyoos, nws raug ib tug mob loj. Thaum nws yuav tuag, mas nws rov hais tus Hauv Paus Xa Lus Pob Zeb cov qub lus hais tias “Huab Tais! Koj paub tas ib puas tsav yam. Koj paub tias kuv nyiam koj kawg nkaus!” Thaum hais cov lus ntawd ob zaug tag, mas nws txoj sia thiaj tu.
Thaum Vaj Qhia Zam tim 23 tab tom mob hnyav, nws hais tias “Nyob hauv txhua txoj hauj lwm uas kuv tau ua los tsob hwm lub Koom Txoos, mas qhov loj tshaj plaws yog tus Ntoo Cuam. Nej xav saib! Huab Tais Yes Xus ris kev tuag kom tau pab cawm sawv daws dim ntawm qhov txhaum. Niaj hnub no Huab Tais Yes Xus hlub sawv daws vim Huab Tais xav zam sawv daws cov txim txhaum.”
Vaj Qhia Zam tim 23 tau hais lus tseg tias “Qhov uas Huab Tais Yes Xus ua kom peb tej hauj lwm rub tej pab neeg los mloog lub Moo Zoo, mas yog ib yam peb txaus siab ua. Tab sis peb yog neeg, peb tsis muaj cuab kav ua tau ib yam dab tsi los cawm ib tug tib neeg kom dim ntawm nws qhov txhaum. Yog vim qhov ntawd, peb yuav thov Huab Tais Yes Xus pub nws txoj kev nyiam kev hlub nqes los nyob hauv cov neeg txhaum ntawd lub siab, ces yav tom ntej lawv yuav tau txais Tswv Ntuj cov txiaj ntsim los kho lawv tej siab ntsws.”
Leej Ntshiab Vaj Qhia Zam tim 23 (St. Pope John XXIII)
