Tej kwv huam piav tias Mab Liab yog Yos As Kis thiab As Nas tus ntxhais, yug nyob hauv lub zos Nas Xas Les. Lawv muab nws qhaib rau Yos Xes hauv lub xeem Das Vis.
Thaum Mab Liab muaj li 15 xyoos tej, Tswv Ntuj tus Tshiab Nkas Nplias tawm tuaj rau Mab Liab pom, nws hais rau Mab Liab tias “Koj nyob kaj lug, tus tau txiaj ntsim puv siab! Huab Tais nrog koj nyob. Koj tsis txhob ntshai. Tswv Ntuj saib koj ntxim Tswv Ntuj siab. Zaum no, koj yuav xeeb tub, koj yuav yug ib tug tub, koj yuav tis nws npe hu ua Yes Xus. Nws yuav yog ib tug loj, luag yuav hu nws ua tus Nyob Siab Leej Tub. Huab Tais Tswv Ntuj yuav muab nws txiv Das Vis lub theej kiab rau nws. Nws yuav ua vaj kav Yas Kos tsev neeg tiam dhau tiam. Nws txoj kev ua vaj yuav tsis muaj caij kawg.”
Mab Liab hais rau tus Tshiab tias “Qhov ntawd yuav muaj tuaj zoo li cas, vim kuv tseem tsis paub ib tug txiv neej li.”
Tus Tshiab teb rau Mab Liab tias “Leej Ntuj Plig Ntshiab yuav los nyob saum koj, tus Nyob Siab lub hwj huam yuav los roos koj. Li ntawd, tus ntshiab yug los yuav hu ua Tswv Ntuj Leej Tub.” Ces Mab Liab hais tias “Kuv yog Huab Tais tus ntxhais txib. Kuv xav kom muaj raws li koj hais.”
Mab Liab hnov tus Tshiab hais rau nws tias tus phauj Es Lis Xas Npes xeeb tub tau rau lub hli lawm, Mab Liab thiaj ntoj kev mus xyuas tus phauj. Tus phauj Es Lis Xas Npes pom dheev Mab Liab ces nws tsa suab hlo hais rau Mab Liab tias “Mab Liab, koj tau koob tau hmoov tshaj ib tsoom poj niam huv tib si, thiab lub txiv txi hauv koj lub cev tau koob tau hmoov.” Es Lis Xas Npes hais ntxiv tias “Ua cas Ntuj thiaj pub kom kuv tus Huab Tais leej niam tuaj xyuas kuv?”
Mab Liab pab tu nws tus phauj mus txog hnub tus phauj yug tus me nyuam tas, Mab Liab mam rov los hauv nws lub zos.
Mab Liab rov los, mas Yos Xes pom tias Mab Liab lub cev xeeb me nyuam lawm, nws thiaj nrhiav kev nrauj Mab Liab, tab sis Tswv Ntuj tus Tshiab tawm los ua npau suav rau Yos Xes kom nws txhob ua li ntawd, tiam sis nws yuav tau coj Mab Liab los nyob hauv nws tsev vim tus xeeb nyob hauv Mab Liab lub cev tsis yog ntiaj teb neeg ua kom xeeb; yog Tswv Ntuj ua. Yos Xes tsim los, nws thiaj coj Mab Liab los nyob hauv nws tsev.
Mab Liab yug tau nws tus tub, nkawd muab tis npe hu ua ‘Yes Xus’ raws li tus Tshiab qhia, ces Mab Liab thiab Yos Xes coj tus me nyuam khiav mus nyob Hais Nkws Tos teb ib ntus, lawv mam rov los nyob hauv lub zos Nas Xas Les.
Thaum Yes Xus lawv mus koom rooj tshoob nyob hauv lub zos Kas Nas, Mab Liab tau hais kom Yes Xus ua hwj huam kom cov dej txia ua cawv. Txij hnub ntawd los, Yes Xus mus qhov twg mas Mab Liab nrog nraim Yes Xus tsis ntxuam li.
Nyob hauv hnub cov Yus Das hiam Yes Xus thiab muab nws tua saum ntoo cuam, Mab Liab nrog ib pab poj niam raws Yes Xus mus txog lub roob Nkos Nkos Tas. Mab Liab txhos caug ntsia ntsoov nws tus tub Yes Xus raug lawv muab dai saum ntoo cuam. Ces Yes Xus thiaj hais rau Mab Liab tias txij hnub no mus, Zam yuav yog Mab Liab tus tub. Yes Xus kuj hais kom Zam pab saib nws niam Mab Liab. Yog li ntawd, Zam thiaj saib Mab Liab yog Zam niam, Zam mus txog qhov twg nws thiaj coj nraim Mab Liab nrog nws mus.
Hnub Tsib Caug, Leej Ntuj Plig Ntshiab nqes los rau saum cov thwj tim tas, lawv pib tawm mus tshaj Yes Xus lub Moo Zoo, ces Mab Liab nrog cov thwj tim caij nkoj hla mus rau lub pov txwv Kws Plos, tab sis cua ntsawj tuaj coj lub nkoj mus txog Es Thos (Athos), Mas Xes Dos Nias teb. Mab Liab tau tshaj lub Moo Zoo rau cov neeg nyob ntawd, nws hais rau lawv tias “Kuv pub Leej Tub thiab kuv tus Tswv Ntuj rau nej!”
Xyoo 48 Mab Liab rov qab los Yes Lus Xas Les, muaj ib hnub tus Tshiab Nkas Nplias tawm tuaj qhia Mab Liab tias nws yuav nyob hauv ntiaj teb 3 hnub ntxiv xwb, ces Mab Liab hu cov Hauv Paus Xa Lus tuaj nrog nws nyob tsuas tshuav Tos Mas thiaj tsis nrog lawv nyob ntawd.
Mab Liab tuag, cov Hauv Paus Xa Lus thiaj coj nws lub cev mus zwm hauv ib lub qhov ntxa. Tos Mas los txog, nws tu siab tias nws tsis tau pom Mab Liab, Tos Mas mus qhib lub qhov ntxa xyuas Mab Liab tus qauv tab sis nws tsis pom Mab Liab lub cev. Tos Mas thiaj los hais rau sawv daws tias Mab Liab lub cev ploj lawm, yog Tswv Ntuj nqa Mab Liab mus saum ntuj ntag. Yav tsaus ntuj, Mab Liab tawm los rau lawv pom thiab hais lus rau lawv tias “Nej nyob kaj lug mog! Kuv yuav nrog nej nyob mus li.”
Cov Hauv Paus Xa Lus paub tias Tswv Ntuj nqa Mab Liab lub cev nrog nws tus plig mus saum ntuj lawm tiag, ces sawv daws mam rov tawm mus tshaj lub Moo Zoo.
Leej Ntshiab Paj Lug tau hais txog Mab Liab tias yog tus muaj feem pab kom Huab Tais Yes Xus txoj hauj lwm cawm ntiaj teb neeg tiav, vim Mab Liab yog lub tsev txais Tswv Ntuj Leej Tub los xeeb ua tseem tib neeg rau ntiaj teb no. Tus Hauv Paus Xa Lus Zam kuj hais tias Leej Lo Lus yog Tswv Ntuj, Huab Tais Yes Xus yog Leej Lo Lus xeeb los ua neeg, los nrog peb nyob (Z 1: 1, 14).
Paj Lug thiab Zam nkawd zeem tseeb li ntawd, mas tsoom neeg ntseeg thiaj saib Mab Liab yog Tswv Ntuj Leej Niam. Tab sis muaj ib txhia tsis pom zoo li ntawd, ces xyoo 431 cov Tswv Qhia sib txoos ua lub Rooj Ncauj Lus nyob Es Fes Xos, lawv thiaj zeem tseeb tias Huab Tais Yes Xus yog tseem Tswv Ntuj, yog li Yes Xus niam thiaj yog Tswv Ntuj Leej Niam (Máter Déi). Cov neeg ntseeg hauv lub Koom Txoos Kav Tos Liv thiab Os Thos Dos thiaj cav txog niam Mab Liab tias ‘Tswv Ntuj Leej Niam’.
Xyoo 500 lub Koom Txoos sab hnub tuaj pib ua hmoov hwm Mab Liab yog Tswv Ntuj Leej Niam. Lub Koom Txoos tshwj hnub tim 1 hauv lub 1 hlis cia ua hnub hwm Mab Liab yog Tswv Ntuj Leej Niam.
Mab Liab tsis yog Tswv Ntuj niam xwb, Mab Liab tseem yog cov neeg tso siab rau Tswv Ntuj lawv niam thiab. Vim Mab Liab yog Huab Tais Yes Xus niam li cas, nws yeej yuav yog cov neeg coj nraim Huab Tais Yes Xus cov lus leej niam li cas.
Huab Tais Yes Xus tau hais tseg cia tias “Niad, tus ntawd yog kuj tub.” Thiab hais rau tus thwj tim uas nws nyiam tias “Tus ntawd yog koj niam” (Z 19: 26-27). Huab Tais Yes Xus lo lus no yog nws tau tsa Mab Liab ua sawv daws leej niam ntag!
Mab Liab yog tus poj niam tau Tswv Ntuj lub txiaj ntsim puv nws siab thiab Tswv Ntuj tau xaiv Mab Liab ua tus ciav dej coj Tswv Ntuj lub txiaj ntsim mus txog txhua tus neeg. Yog li cov Kav Tos Liv thiaj saib tias thaum lawv hwm niam Mab Liab mas yog lawv tab tom cav txog Leej Tub lub koob meej, ces lub Koom Txoos thiaj tshwj 2 hnub ntxiv cia hwm niam Mab Liab: yog hnub tim 15 lub 8 hli hwm Mab Liab mus saum ntuj, thiab hnub tim 8 lub 12 hlis hwm Mab Liab tsis lo neeg lub keeb txhaum.
Muaj ntau leej hauv lub Koom Txoos tau hais txog niam Mab Liab lub cev raug nqa mus saum ntuj xws li Leej Ntshiab Yes Mas Nus tau cim tseg hauv nws phau ntawv tias ‘niam Mab Liab lub cev ntshiab yuav tsis lwj mus ua av’, ib yam li Leej Ntshiab Zam Das Mas Xias tshaj nyob hauv xyoo 749 tias Tswv Ntuj npo niam Mab Liab mus saum ntuj lawm. Vaj Qhia As Les Xas Nros 3 kuj sau hais tias thaum Mab Liab yug Leej Tub mas nws lub cev tsis raug ib qho mob li, yog li thaum nws tuag nws lub cev thiaj tsis lwj raws li tus Tshiab lo lus tias ‘Mab Liab, koj tau txiaj ntsim puv siab.’
Txog xyoo 1946 thaum hnub tim 1 lub 5 hlis Vaj Qhia Pis Yus tim 12 nrog tsoom Tswv Qhia sab laj ces sawv daws pom zoo tias tsim nyog Vaj Qhia yuav tau zeem tseeb tias Tswv Ntuj tau tsa niam Mab Liab mus saum ntuj lawm tiag, yog li xyoo 1950 Vaj Qhia Pis Yus tim 12 thiaj tshaj tias ziag no mus mas lub Koom Txoos yuav ntseeg tias Tswv Ntuj tau tsa niam Mab Liab lub cev sawv thiab coj nws mus nrog Tswv Ntuj nyob saum Ntuj lub Ceeb Tsheej lawm.
Kwv huam tsis piav tias niam Mab Liab tuag thaum twg, yog li lub Koom Txoos thiaj xaiv lub caij nco txog hnub cev lub tsev teev Ntuj hauv Yes Lus Xas Les rau niam Mab Liab los ua hnub hwm niam Mab Liab mus saum ntuj (Assumtion of Mary), yog ncaj rau tim 15 lub 8 hli.
Tos Tswv Ntuj tsa niam Mab Liab sawv mus nyob saum ntuj vim tias niam Mab Liab yog tus tau txiaj ntsim puv siab thiab niam Mab Liab muaj feem pab Tswv Ntuj Leej Tub txhiv ntiaj teb neeg.
Vim niam Mab Liab tau mus saum ntuj mas tsoom ntseeg thiaj muaj kev vam khom tias yog sawv daws yoog raws niam Mab Liab tus piv txwv ua neeg ncaj tsis muab hlob mas muaj ib hnub Tswv Ntuj yuav los tsa sawv daws mus nrog Tswv Ntuj nyob xws li niam Mab Liab.
Nyob hauv hnub hwm niam Mab Liab mus saum ntuj mas lub Koom Txoos vam tias tsoom ntseeg sawv daws yuav muab niam Mab Liab daim duab tso cia tej qhov chaw kom cov me nyuam pom thiab qhia lawv hais zaj ‘KOJ NYOB KAJ LUG MAB LIAB’, tsoom ntseeg yuav tso siab thiab muaj kev vam khom tias muaj ib hnub lawv yuav tau mus nrog Tswv Ntuj nyob. Hmo ua ntej yuav txog hnub ua hmoov hwm niam Mab Liab mus saum ntuj mas cov ua niam ua txiv yuav nrhiav tej res paj los tso ntawm niam Mab Liab tus duab thiab hais qhia rau cov me nyuam tias ‘niam Mab Liab ib txwm yug los tsis muaj txhaum, nws los ua txoj hauj lwm nyob ntiaj teb no tiav ces Tswv Ntuj coj nws mus nrog Tswv Ntuj nyob lawm, thiab Leej Tub tau pub lub hwj chim rau niam Mab Liab ua Poj Huab Tais, yog li mas niam Mab Liab thiaj zoo xws li nws Leej Tub, yog yeej kev txhaum thiab kev tuag’. Tom qab ua hmoov hwm niam Mab Liab mus saum ntuj tas mas cov neeg ntseeg yuav coj res paj mus tso ntawm niam Mab Liab tus duab, cov me nyuam yaus yuav ib leeg tuav ib tug tswm ciab mus kim caug nyob ntawm niam Mab Liab tus duab thiab hais zaj ‘KOJ NYOB KAJ LUG MAB LIAB’ ua ke. Nyob hauv lub cuab mas sawv daws yuav sib koom hais txoj saw Mab Liab ntu ‘Yes Xus sawv rov los’ thaum sawv daws noj hmo tas.
Vim lub Koom Txoos ntseeg tias niam Mab Liab mus saum ntuj tag nrho nws lub cev thiab tus plig lawm tiag, mas thiaj yog qhov zeem tseeb tias Mab Liab yog Tswv Ntuj Leej Niam, Mab Liab yog tus tsis lo neeg lub keeb txhaum, thiab Mab Liab yog nkauj ntshiab tas nws sid, ces tim 8 lub 12 hlis xyoo 1854 Vaj Qhia Pis Yus tim 9 thiaj zeem tseeb tias “Tswv Ntuj xaiv Mab Liab ua tus yuav xeeb nws Leej Tub, mas Tswv Ntuj pub nws lub txiaj ntsim rau Mab Liab kom xeeb los tsis lo neeg lub keeb txhaum.” Thiab xaiv hnub tim 8 lub 12 hlis ua hnub hwm Mab Liab tsis lo neeg lub keeb txhaum, vim ntseeg tias hnub ntawd yog hnub Mab Liab pib xeeb nyob hauv As Nas lub cev.
Tseem muaj 5 hnub uas lub Koom Txoos tshwj cia rau cov neeg ntseeg ua hmoov thiab 1 hnub cia nco txog niam Mab Liab.
Hnub tim 31 lub 5 hlis ua hmoov Mab Liab mus xyuas Es Lis Xas Npes, hnub tom qab hnub hwm Yes Xus lub siab ntshiab yuav yog hnub ua hmoov niam Mab Liab lub siab dawb huv, hnub tim 22 lub 8 hli yog hnub ua hmoov tsa niam Mab Liab ua poj vaj, hnub tim 8 lub 9 hli ua hmoov tsuj xeeb Mab Liab yug los, thiab hnub tim 21 lub 11 hlis ua hmoov cev Mab Liab rau Tswv Ntuj. Cov neeg ntseeg yuav nco txog niam Mab Liab kev mob siab nyob hauv hnub tim 15 lub 9 hli.
Hais txog hnub ua hmoov cav txog niam Mab Liab lub siab dawb huv, mas ib txwm muaj puag thaud los lawm, tab sis Leej Ntshiab Zam Aws Des (St. John Eudes) yog tus pib kom tas tsoom neeg ua Ntuj kev cai nco txog niam Mab Liab lub siab huv; yog nyob hauv xyoo 1643, hnub tim 8 lub 2 hlis.
Xyoo 1830 niam Mab Liab tawm los rau Leej Ntshiab Kas Tas Lis Nas Las Npus Les (St. Catherine Labouré) pom, niam Mab Liab pub ib lub kib rau nws, nyob ntawm lub kib ntawd muaj npe ntawv sau tias ‘Mab Liab tus tsis lo neeg lub keeb txhaum, koj thov Ntuj pab peb yuad!’, nyob rau ib sab muaj tus txwm ntawv ‘M’ thiab nyob saum tus txwm ntawv muaj tus Ntoo Cuam thiab muaj 2 lub plawv; ib lub muaj lub kauj pos ncig, ib lub muaj rab ntaj rhais cia.
Xyoo 1855 Vaj Qhia Pis Yus tim 9 thiaj pib kom muaj lub txoos teev Ntuj nco txog niam Mab Liab lub siab huv.
Xyoo 1917 niam Mab Liab yees tawm nyob Fas Tis Mas, Pos Tws Nkas teb, mas niam Mab Liab kuj tau rov hais txog nws lub siab huv.
Xyoo 1942 txwm 25 xyoos niam Mab Liab yees tawm nyob Fas Tis Mas, Vaj Qhia Pis Yus tim 12 thov cev lub Koom Txoos cia rau hauv niam Mab Liab lub siab, thiab tso lus kom lub Koom Txoos ua hmoov nco txog niam Mab Liab lub siab huv yog xyoo 1944 tim 4 lub 5 hlis.
Hnub nco txog niam Mab Liab ua Poj Vaj yog Vaj Qhia Pis Yus tim 12 tsa nyob hauv xyoo 1955. Thaum chiv thawj mas lub Koom Txoos muab hnub tim 31 lub 5 hlis ua hnub nco txog niam Mab Liab ua Poj Vaj tab sis tom qab Rooj Ncauj Lus Vas Tis Kas Ob tas, Koom Txoos muab hloov los rau xya hnub tom qab Mab Liab mus saum Ntuj, yog ncaj rau hnub tim 22 lub 8 hli ntuj.
Tos lub Koom Txoos nco txog Mab Liab ua Poj Vaj vim tias ‘Mab Liab yog tus tsis lo neeg lub keeb txhaum, nws raug nqa mus saum Ntuj tag nrho lub cev thiab tus plig, Mab Liab sawv ntawm nws Leej Tub sab xis. Li ntawd, Mab Liab thiaj yog ntiaj teb neeg tus Poj Vaj.’
Vaj Qhia Pis Yus tim 12 hais tias “Nyob hauv hnub nco txog Mab Liab ua Poj Vaj mas peb yuav cev ntiaj teb neeg rau niam Mab Liab tus siab ntshiab, kom niam Mab Liab pab ntiaj teb neeg hauv kev txom nyem, thov niam Mab Liab ua lub teeb kaj tib neeg hauv qhov tsaus ntuj, thov niam Mab Liab nplij neeg lub siab hauv kev quaj ntsuag.”
Leej Ntshiab As Mes Des Oos hauv Los Xaas kuj hais txog niam Mab Liab tias “Tsim nyog niam Mab Liab yuav ua Poj Vaj vim nws Leej Tub cov hauj lwm cawm tas ntiaj teb neeg.”
Cov lus cav txog niam Mab Liab tsis yog muaj nyob hauv tiam neeg tom qab no xwb, nyob hauv txheej thaud los cov ntseeg txog Yes Xus puav leej cav txog niam Mab Liab vim niam Mab Liab yog Huab Tais Yes Xus niam, niam Mab Liab ua ib tug piv txwv zoo rau lawv taug thiab niam Mab Liab tau nrog nraim lawv tsis tseg.
Muaj ib zaug Vaj Qhia Pis Yus tim 9 tau zeem tseeb tias “Huab Tais Tswv Ntuj tsa niam Mab Liab nyob siab duas cov Tshiab thiab tsoom Leej Ntshiab, niam Mab Liab nyob ntawm nws Leej Tub sab xis. Niam Mab Liab cov lus thov muaj hwj chim tshaj tas lwm cov lus thov, thiab niam Mab Liab tau txais raws li nws thov.”
Nyob hauv Ntawv Ntshiab tsis tau sau piav txog niam Mab Liab tias yug los zoo li cas thiab yug rau lub caij twg, ces lub Koom Txoos thiaj yuav xaiv ib lub caij los ua hmoov tsuj xeeb Mab Liab. Lub Koom Txoos thiaj suav txij hnub tim 8 lub 12 hlis rov qab li 3 lub hlis ces los poob rau tim 8 lub 9 hli, yog li lub Koom Txoos thiaj muab hnub no tsa ua hnub tsuj xeeb Mab Liab.
Keeb kwm ua hmoov tsuj xeeb Mab Liab pib hauv tim 6 hauv Xis Lias thiab Pas Les Tis Nas teb.
Leej Ntshiab Tos Mas hais tias niam Mab Liab tus plig yog tus zoo nkauj tas nrho, niam Mab Liab lub cev yog lub cev ntshiab ntim Tswv Ntuj Leej Tub, thiab niam Mab Liab yog tus tau txiaj ntsim puv siab; mas ntiaj teb neeg thiaj sib koom nyob hauv niam Mab Liab lub txiaj ntsim. Niam Mab Liab koom nrog Huab Tais Tswv Ntuj ua txoj hauj lwm cawm neeg, yog li thiaj tsim nyog ua hmoov tsuj xeeb Mab Liab.
Hais txog hnub ua hmoov cev Mab Liab rau Tswv Ntuj, mas muaj kwv huam piav tias thaum Yos As Kis thiab As Nas nkawd paub tias Tswv Ntuj yuav pub ib tug ntxhais rau nkawd, ces nkawd cog lus tias yuav muab tus me ntxhais cev rau Tswv Ntuj ua Tswv Ntuj tus ntxhais txib. Yog li thaum Mab Liab muaj 3 xyoos, nkawd thiaj coj Mab Liab mus nyob hauv lub Tuam Tsev Teev Ntuj pem Yes Lus Xas Les kom tau tsob hwb Tswv Ntuj. Xyoo 543 lub Koom Txoos tau xaiv hnub tsuj xeeb lub tsev teev Ntuj peb leej niad hauv Yes Lus Xas Les ua hnub ua hmoov cev Mab Liab rau Tswv Ntuj.
Nyob hauv xyoo 1238 cov Txiv Twj Cuab niam Mab Liab tus tub txib ntxhais txuas tau saib niam Mab Liab kev mob siab thaum nws sawv hauv qab Ntoo Cuam ua yam tuav lawv txoj kev tso siab rau niam Mab Liab. Thiab lub Koom Txoos sab hnub poob kuj tau ua kab ke nco txog niam Mab Liab kev mob siab ib xyoos ob zaug, yog Hmo Rau Ntshiab thiab hauv hnub tim 15 lub 9 hli.
Nyob hauv tiam 14 mas lub Koom Txoos saib txog niam Mab Liab kev mob siab 5 yam, los txog xyoo 1727 thiaj saib txog 7 yam, hais tias ‘Mab Liab 7 zaj mob siab’.
Xyoo 1814 Vaj Qhia Pis Yus tim 7 ntim cov kab ke no rau hauv lub Koom Txoos cov kab ke, kom nco txog tus vaj Nas Pos Lis Oos tsim txom lub Koom Txoos thiab Vaj Qhia.
Niam Mab Liab 7 zaj mob siab yog li no:
- Xis Mes Oos cov lus hais rau Mab Liab tias “Tus me nyuam no yuav ua chaw rau ntau leej His Xas Lais ntog thiab ntau leej rov sawv. Nws yog ib lub cim ua kom sawv daws sib cav. Hos ntawm koj, mas ib rab ntaj yuav hno koj tus plig.” (LK 2: 34-35)
- Yog thaum coj tus me nyuam Yes Xus khiav mus Hais Nkws Tos teb. Tus Tshiab los hais rau Yos Xes tias “Koj sawv, koj coj tus me nyuam thiab nws niam khiav mus Hais Nkws Tos teb.” (MT 2: 13)
- Mab Liab thiab Yos Xes nrhiav Yes Xus hauv lub Tuam Tsev Teev Ntuj.
- Mab Liab ntsib Yes Xus thaum tab tom kwv tus Ntoo Cuam mus rau Nkos Nkos Tas.
- Mab Liab ntsia lawv muab Yes Xus dai saum Ntoo Cuam.
- Mab Liab txais Yes Xus lub cev nqes saum Ntoo Cuam.
- Lawv coj Yes Xus lub cev mus zwm tom lub qhov ntxa.
